Dag Dominee - Mijmeringen

Het wit tussen de regels

 

Deze tekst had een plaats in de viering van Goede Vrijdag 2019 in De Open Hof, Oud-Beijerland

psalm 22: 1-6

 

Mijn God, mijn God, waarom hebt u mij verlaten?

U blijft ver weg en redt mij niet, ook al schreeuw ik het uit.

‘Mijn God!’ roep ik overdag, en u antwoordt niet,

’s nachts, en ik vind geen rust.

 

U bent de Heilige, die op Israëls lofzangen troont,

Op U hebben onze voorouders vertrouwd;

zij hebben vertrouwd en u verloste hen,

tot u geroepen en zij ontkwamen,

op u vertrouwd en zij werden niet beschaamd. 

 

Als je je zelfs door God in de steek gelaten voelt, hoe teruggeworpen ben je dan op jezelf. Hoe tot op het bot alleen, als je roept en geen antwoord krijgt.

Zijn vrienden kunnen het niet opbrengen met hem wakker te blijven en voor hem te bidden. Hij wordt vals beschuldigd en om niets veroordeeld. Bespot. Gekruisigd. Zijn weg loopt dood, zijn roeping is op een teleurstelling uitgelopen. Je kunt je om minder wanhopig voelen.

 

Toch is het goed om te benadrukken dat de woorden die Jezus uitroept aan het kruis niet zijn eigen woorden zijn. Hij gebruikt woorden van David; hij zingt een psalm.

Het is raar dat wij juist op heel verdrietige momenten onze toevlucht zoeken in een lied. Mensen zingen bij een brandende kerk; mensen zingen bij een uitvaart; mensen zingen uit protest; wij zingen door onze tranen heen, boven onszelf uit.

 

Psalm 22 is een lied met uitersten. De eerste regels zingen van intense verlatenheid. Maar dan, na een regel wit, verandert de toon van het lied en zingt het van vertrouwen op God; een God die mensen niet beschaamt, niet in de steek zal laten.

 

Wat is er gebeurd tussen het wit van de regels? Wat kunnen wij tussen de regels door lezen? Wat onttrekt zich aan onze woorden dat er wel moet zijn?

Volgens kerkvader Augustinus kunnen woorden dat wat van God komt niet uitdrukken. Alleen de stilte kan dat. In de stilte wordt de ruimte geschapen waarin God de mens tegemoet kan komen. In het verborgene voltrekt zich het wonder van dood en leven.

 

Alleen op Goede Vrijdag verlaten we de kerk in duisternis, ongetroost; de paaskaars is gedoofd. Het koor zwijgt, het orgel houdt zijn adem in. Je zou kunnen zeggen: wij gaan weg in het wit tussen de regels. Een stille zaterdag wacht. Het is bijna niet uit te houden. Maar alleen in die stille witte leegte kan het werk van God plaatsvinden.

 

Mijn God, mijn God, hoe zijt Gij mij nabij.

U deelt het duister van mijn diepste pijn.

Uw liefde houdt mij vast.

U bent erbij, zelfs in mijn lijden.

Mijn God, mijn God, hoe zijt Gij mij nabij.

(Uit: Als de graankorrel niet sterft, Marijke de Bruijne)

draagkracht

 

tekst uitgesproken tijdens de vesper op 10 maart

 

afbeelding: Simon van Cyrene, Sieger Köder

 

Lucas 23:26Toen ​Jezus​ werd weggeleid, hielden de ​soldaten​ een zekere Simon van Cyrene aan, die net de stad binnenkwam. Ze legden het ​kruis​ op zijn rug en lieten het hem achter ​Jezus​ aan dragen. 

 

Beste Simon,

ik zag het gebeuren.

Hoe jouw weg bij toeval zijn kruisweg kruiste.

Ze hielden je aan om zijn kruis te dragen.

Dwingen hoefden ze je niet.

Je liep er niet voor weg.

Je keek niet alleen maar zwijgend toe.

Jij pakte op wat anderen lieten liggen.

Op die middag vol duisternis

waar zelfs de zon niets mee te maken wilde hebben

was jij een sprankje licht.

Te midden van alle spot en blinde razernij

waar de mens zich op zijn slechtst liet kennen

was jouw daad er een van goedheid.

En voor die man aan het kruis,

die gebukt ging onder het lijden

en besefte dat hij ging sterven

moet jij een teken zijn geweest

dat, hoewel een mens werd vermoord,

de menselijkheid zou overleven.

Jij was een strohalm van hoop

in een wanhopig moment.

Jullie gingen gebogen onder dezelfde last.

Zo droeg jij hem door de diepte heen.

Beste Simon,

je krijgt maar één regel in het Evangelie.

Maar zonder jou

zou ik het hart niet hebben om te zingen

van de Eeuwige die ons draagt,

die voorkomt dat we vallen.  

Soms draag je.

Soms word je gedragen.

Vasten

 

Vasten is een trend.

Het past bij een tijd waarin de ene na de andere gezondheidshype opkomt. We eten geen vlees, of juist wel maar dan liever geen koolhydraten. We onthouden ons van suiker of van alcohol. Sommigen houden het zelfs langer vol dan alleen voor ‘dry january’. Veel mensen letten op wat ze (niet) eten vanwege hun gezondheid of hun slanke taille en hun uitstraling op Insta. We spreken zelfs van gezondheidsfreaks als we vinden dat mensen doorslaan.

Vasten in geloof heeft daarmee niet te maken. Je bent wél met jezelf bezig maar het is een vorm van bewustwording die goed is voor jouw als geheel: je lijf én je geest. Soms weet ons lijf beter dan ons hoofd wanneer het genoeg is geweest en wanneer het moment van onthouding gekomen is. Waarvan? Dat is voor iedereen anders.

Vasten gaat niet alleen jou aan maar ook anderen worden er beter van. Het is bezig zijn met een andere manier van consumeren die ten goede komt aan bijvoorbeeld het milieu, het dierenwelzijn. En als je je onthoudt van bijvoorbeeld vlees, alcohol of snoep of je besluit minder te douchen ben jij dan degene die profiteert van deze besparing of zijn dat anderen? Kerk in Actie nodigt uit om te vasten met de zogenaamde vastenkaart (zie: www.kerkinactie.nl) en koppelt daaraan een aantal projecten waaraan je het uitgespaarde geld kunt overmaken.

Vasten brengt je dichter bij elkaar, want ook anderen vasten in deze tijd. En het brengt je dichter bij God. Bidden op een volle maag maakt het lastiger om je aandacht erbij te houden en wie leeg is kan ook gevuld worden. Met inzicht, met liefde, met Gods nabijheid….. Logisch toch?

 

tips om te vasten

1. Nodig een paar vrienden uit voor een eenvoudige maaltijd en spreek met elkaar af waarin jij wilt minderen. Bijvoorbeeld met social media, met tv-kijken, met uitgaan. Kom elke week bij elkaar en bepreek je ervaringen.

 

2. Het komt er vaak niet van om in de Bijbel te lezen. Abonneer je op een app om elke dag in de Veertigdagentijd een tekst te lezen. Of lees het boek Exodus, dat heeft precies 40 hoofdstukken. (www.bijbelgenootschap.nl)

 

3. Door ons drukke leven lopen we soms aan mensen voorbij. Maak met jezelf een afspraak om in deze tijd extra aandacht te besteden aan iemand die dat nodig heeft: een zieke collega, een buurvrouw, een vriend(in) met een druk gezin….

 

4. Zoek een goed doel dat je wilt ondersteunen. Houd bijvoorbeeld bij hoeveel kilometer je aflegt in de auto en maak per kilometer een bedrag over. Eet eenvoudiger of zet voor elk paar schoenen in je kast een paar euro opzij.   

 

5. Bezoek een viering om bewust contact te maken met woorden die van waarde kunnen zijn: de oecumenische vespers in de RK-kerk in Oud-Beijerland of de Choral Evensongs. (www.deopenhofoudbeijerland.nl)

Stom

Ik doe mee aan een schrijfopdracht. Schrijvend beleven, je eigen leven beschrijven…. een intuïtief proces. Bijna zoals ik gewend ben een tekst te lezen voor ik aan de preek kan beginnen maar dan veel dichterbij. Vandaag lees ik Lucas 1: 5-25, de engel vertelt Zacharias dat hij en Elisabet een kind zullen krijgen. Ja, ondanks dat ze al op leeftijd zijn. Zacharias is een voorganger, net als ik. Hij leeft vroom en gelovig; dat wil zeggen, hij houdt zich aan de geboden van de Heer, net als zijn vrouw. Toch kan hij het bericht van de engel niet geloven. Hij is letterlijk stomgeslagen. Een voorganger die geen woorden meer heeft…. dat lijkt me erg. Daar sta je dan, op de kansel met je mond vol tanden.

 

Nog erger lijkt het me dat je zelf geen vertrouwen hebt in de woorden die je verkondigt, op de beloften die je voorleest. Zacharias is een voorganger zonder hoop, zonder verwachting. Als ik dat niet meer zou hebben…. ben ik dan nog wel een goede voorganger? Of laat ik, net als in het verhaal van Zacharias, de gemeente buiten staan. Dat wil zeggen: in de kou. Ik vind het nogal een verantwoordelijkheid en tegelijkertijd besef ik dat dit mijn roeping is. Voorgangers zijn kwetsbaar. Ik ook.

 

Liever zou ik zijn als Elisabet. Ook van haar wordt gezegd dat ze zich strikt houdt aan de geboden van de Heer. Maar bij haar is het geen eenrichtingsverkeer. Zij verwacht ook iets terug. Elisabet kan haar zwangerschap niet anders zien dan als een geschenk van God. Hij heeft zich haar lot aangetrokken. Hij heeft dit voor haar gedaan.  

 

Gelukkig is Zacharias getrouwd. De voorganger is niet alleen. Als de baby is geboren vindt hij eerst zijn geloof terug. Op een leitje schrijft hij: het kind moet Johannes heten. Dat betekent: God is genadig. Dat was Zacharias even kwijt maar nu weet hij het weer. Daarna komt zijn spraak terug en hij kan zijn mond niet meer houden. 

(www.attraversiamo.nl

afbeelding: Alexandre Ivanov

Page 22 of 27